下载 "Audycja specjalna: Tomasz Ignacy Dunin Szpot SJ - polski dziejopis Chin i misji jezuickich"

Tomasz Ignacy Dunin Szpot SJ (1644-1713) odebrał wykształcenie i wykładał w kolegiach jezuickich w Wilnie, Reszlu, Warszawie, Drohiczynie, Pińsku i Nieświeżu, a następnie w 1689 r. wyjechał do Rzymu, gdzie do końca życia był spowiednikiem w Bazylice Św. Piotra. Równocześnie przez 24 lata zbierał w rzymskich archiwach materiały związane z dziejami i współczesnością misji jezuickich w Chinach. W ostatnich latach życia był świadkiem niekorzystnych dla jezuickiej koncepcji propagowania chrześcijaństwa w Chinach w języku chińskich decyzji papieża Klemensa XI, który w sporze o akomodację kulturową chrześcijaństwa do lokalnej kultury, języka i systemu filozoficznego uznał zbliżenie jezuitów z chińskimi konfucjanistami za przekroczenie granicy bałwochwalstwa i nakazał ewangelizowanie Chińczyków w języku łacińskim. Szpot poświęcił lata swego życia na pisanie dzieł, które były apologią polityki misyjnej jego zakonu i przedstawiały realia chińskiego państwa, społeczeństwa oraz warunki aktywności misyjnej Towarzystwa Jezusowego w Chinach. Był ogólnie rzecz biorąc osobą niezwykle zainteresowaną sprawami międzynarodowymi pisał relacje z europejskiej podróży cara Piotra I, napisał historię Japonii oraz sztuki teatralne o japońskich męczennikach. To jednak prace poświęcone Chinom, powinny zapewnić mu miejsce wśród najwybitniejszych polskich i europejskich historyków przełomu XVII i XVIII wieku. Napisał w sumie 4468 stron dzieł na tematy chińskie w tym „Collectanea historiae Sinensis” oraz „Collectanea pro historia Sinica” zbiory materiałów źródłowych przeznaczone dla przyszłego dziejopisa misji jezuickich w Chinach. A na koniec życia traktat historyczny "Historia imperii Sinarum" jego opus magnum, w którym opisał 150 lat relacji europejsko-chińskich, w których pośrednikami byli jezuici. To ostatnie dzieło przeznaczone było do druku, jednak podobnie jak i pozostałe dzieła Szpota, trafiło w rękopisie do Archiwum Towarzystwa Jezusowego w Rzymie. Papieski zakaz, niweczący dziesięciolecia zabiegów jezuitów o szerzenie chrześcijaństwa w Chinach, sprawił, że wówczas na początku XVIII wieku dzieło Szpota stało się nieprawomyślne, a opisy poświęcenia jezuitów w dziele misyjnym oraz sukcesów, jakie odnosili w Chinach dynastii Ming, a nawet po zmianie władzy na mandżurską Qing, stanowiły wyrzut sumienia dla kurialistów i dla nieprzyjaznych jezuitom i zazdrosnym o ich powodzenie duchownych innych zakonów. #chiny #jezuici #misje #chrześcijaństwo #konfucjanizm #akomodacja #szpotdunin #duninszpot #historia #historiografia #ming #qing #rękopisy #edycjakrytyczna #neolatynistyka #sinologia