Description:
Адай — Досан батыр мен Иса батыр Жыр-Дастаны! Бұл жырда 1868-1876 жылдардағы Досан Тәжіұлы мен Иса Тіленбайұлы батырлар бастаған, орыс патшасына қарсы соғысқан Адайлар туралы айтылады. Жырдың авторы Сәттіғұл жырау Жанғабылұлы(1876–1966жж)! Сәттіғұл жыраудың әкесі Жанғабыл осы соғысқа бастан-аяқ қатысқан адам. Досан батыр Ақкетік абақтысында қайтыс болғанда да сол шаруаның бас-аяғында Жанғабыл болған. Досан батырдың мүрдесін елге апарып жерлеуге бермегенде Жанғабыл, Исаға хабар беріп, Исаның келіп араласуымен Досанның мүрдесін берген. Мүрдені арбамен Қаратөбеге әкеліп жерлегеннен кейін, Жанғабыл Досанның туған ағасын үйіне қонаққа шақырады. Келсе, Жанғабылдың әйелі жас босанып отыр екен. Ұл балалы болыпты. “Ал мынадай жақсылықтың үстіне келдің, маған құрдас, дос болғандықтан сен де бұл баланың әкесісің ғой, енді атын қою саған міндет” - дейді Жанғабыл. Сонда қонағы: “Біздің бұған дейінгі ісіміз сәтсіз болды ғой, ендігі ісіміз сәтті болар ма екен. Ұлыңның есімі Сәттіғұл болсын”, – деп ақ батасын берген екен. Жырды орындаған Жеменей/Бөкен - Ақылбек жыршы Тасқараұлы Өтешов! Иса мен Досан көтерілісінің 140 жылдығына Самал Адайдың арнауы: Кешегі "Елім" деген Кенесары, Исатай, Махамбет пен Сырымдары, Қазақтың ұлан байтақ даласы үшін, Өлгенше өксіп өткен нар ұлдары. Маңғыстау, сенде туған ұлың батыр, Бір ұлың өзгелерден мыңға татыр, Қорған боп үш жүз алпыс екі әулиесі, Халқына рух беріп демеп жатыр. Шығысқа болып жүрген көңіл күпті, Ақ патша Маңғыстауға көзін тікті, Жүргізіп отаршылдық саясатын, Күшпенен Ақкетікке туын тікті. Жүргізді Адайларға өктемдігін, Қолында барлық билік шекпендінің, Төледі екі есе қып салықтарын, Кедейі, байлары да, әрбір түтін. Қаһары Ақпатшаның иі қатты, Зардабы халқымызға тиіп жатты, Көше алмай жайлауына Адайларым, Әр жерден наразылық туып жатты. Өрбіді ел ішінде наразылық, Жасалды салық үшін зор-зомбылық, Әскері Рукиннің кетті аттанып, Күтпеген Адайлардан оғаш қылық. Тас түйін отряды қаруланған, Адайлар Үшауыздан күтіп алған, Қол жыйып, Иса, Досан, Ержан, Алғи, Орақ, Ұшымен ақ найзаның қыспаққа алған. Өлді Рукин, әскері талқандалып, Келсе де күші басым қаруланып, Мінекей осы ұрыста Иса, Досан, Ерлікпен қалды әскерін аман алып. Естіген әкесінен осы ұрысты, Сәттіғұл бар шындықты жырға қосты, Кеңестік кері кеткен кер саясат, Айырды егіз туған екі досты. Түрткі боп саясаттың қатал сыны, Жақпады Сатекемнің айтқан жыры, Ерлігін ер Исаның алып тастап Ботаңа татымады ау нардың құны. Мінекей Иса, Досан екі батыр Оралып ортамызға келіп жатыр, Қастерлеп кешегі өткен екі арысын, Ақкетік елінде ас беріп жатыр. Айналған бүгіндері аты аңызға, Жазылып аты қалған даламызға, Бас иіп жатыр міне кейінгі ұрпақ, Қос батыр Иса, Досан атамызға. Ақкетік бүгін сенің еңсең биік, Ыңырсып жер анада жатыр иіп, Тұр әне Иса, Досан көкте қарап, Төбесі көк таласып бұлтқа тиіп. Иса тұр: "Мен Адаймын Жаманқара Жасыма ей ұрпағым маған қара, Сіздерге менен қалған аманат, - деп, Маңғыстау ұлан ғайыр мына дала" Досан тұр: "Дәулеталы Жарымын, - деп, Адайдың жүк көтерер нарымын, - деп, Бас име, Ей ұрпағым дұшпаныңа, Атамның мен ожданы-арымын", - деп. Қос батыр Маңғыстауды күзеткендей, Ерлігін ұрпағына үйреткендей, Артында шұбатылған тау жотасы, Бейне бір керуен көшті сүйреткендей. Бірі тұр көк теңізді барлағандай, Шарқ ұрып шағала боп шарлағандай, Батырып көк теңізге көрген жауын, Көпіріп көк толқын боп арбағандай. Бірі тұр көк найзасын көкке тіреп, Керегін тәңірім деп көктен тілеп, Шайқалтпай шаңырағын ұрпағының, Тұрғандай найзасының ұшы тіреп. Ей Алла, шүкір дейміз бергеніңе, Қастерлеп ас бергізген өлгеніне, Тербетіп Ақкетігін тал бесікте, Қос алып қарап тұр ғой төрде, міне, Маңғыстау - атам жатқан құтты қоныс, Тындырды мойынға алған үлкен бір іс, Бастауы тәуелсіздік деп білеміз, Жүз қырық жыл бұрынғы көтеріліс. Қолдасын бір Алланың шарапаты, Басына халқымыздың қонған бағы, Ағайын, құтты болсын баршамызға, Орныққан қос батырдың алтын тағы. Иса Тіленбайұлы мен Досан Тәжіұлы қос батырларға ескерткіш Маңғыстаудың Ақкетік қаласында орнатылды.
Preparing download options
http://unidownloader.com/ website is the best way to download a video or a separate audio track if you want to do without installing programs and extensions.
The UDL Helper extension is a convenient button that is seamlessly integrated into YouTube, Instagram and OK.ru sites for fast content download.
UDL Client program (for Windows) is the most powerful solution that supports more than 900 websites, social networks and video hosting sites, as well as any video quality that is available in the source.
UDL Lite is a really convenient way to access a website from your mobile device. With its help, you can easily download videos directly to your smartphone.
The best quality formats are FullHD (1080p), 2K (1440p), 4K (2160p) and 8K (4320p). The higher the resolution of your screen, the higher the video quality should be. However, there are other factors to consider: download speed, amount of free space, and device performance during playback.
The browser/computer should not freeze completely! If this happens, please report it with a link to the video. Sometimes videos cannot be downloaded directly in a suitable format, so we have added the ability to convert the file to the desired format. In some cases, this process may actively use computer resources.
You can download a video to your smartphone using the website or the PWA application UDL Lite. It is also possible to send a download link via QR code using the UDL Helper extension.
The most convenient way is to use the UDL Client program, which supports converting video to MP3 format. In some cases, MP3 can also be downloaded through the UDL Helper extension.
This feature is available in the UDL Helper extension. Make sure that "Show the video snapshot button" is checked in the settings. A camera icon should appear in the lower right corner of the player to the left of the "Settings" icon. When you click on it, the current frame from the video will be saved to your computer in JPEG format.
It costs nothing. Our services are absolutely free for all users. There are no PRO subscriptions, no restrictions on the number or maximum length of downloaded videos.